Larry Fink: de man die de wereld van zijn eigen monster redde (en ondertussen miljardair werd) (2024)

Vorige maand, op zijn vijfenzestigste, passeerde Laurence Douglas Fink de magische grens van één miljard dollar privévermogen. ‘Aan de ene kant: wat een mijlpaal, maar aan de andere kant: waarom heeft hij er zo lang over gedaan?’ vroeg een tv-host aan financieel journalist Erik Schatzker , in een gesprek over Finks kersverse miljardairschap.

Een legitieme vraag. Larry Fink staat al dertig jaar aan het roer van BlackRock, de grootste vermogensbeheerder ter wereld – met op dit moment 6300 miljard dollar onder zijn hoede. Vergelijk je Fink echter met meesterbelegger Warren Buffet, die met zijn investeringsvehikel Berkshire Hathaway ‘slechts’ 700 miljard beheert, dan is die één miljard van Larry maar een schijntje: Buffet heeft een privévermogen van 84 miljard dollar.

Erik Schatzker antwoordde dat het te maken heeft ‘met de manier waarop Fink zijn bedrijf groot maakte’. Schatzker is er bijna zeker van: ‘Hij deed het niet voor het geld.’ Natuurlijk wel voor ‘wat geld,’ vult hij aan, 'Fink is tenslotte een Wall Streetman; hij komt van [investeringsbank] Credit Suisse First Boston. Wat ik bedoel: hij jaagt minder dan sommige van zijn collega’s het vergaren van dollars na.’

Geldmagneet

Toch is dat precies wat BlackRock doet: heel veel geld naar zich toehalen en weer herinvesteren. De klantenkring van BlackRock bestaat voornamelijk uit institutionele beleggers, waaronder ook de grote Nederlandse pensioenfondsen. BlackRock trok afgelopen jaar 367 miljard dollar van nieuwe klanten naar zich toe, en groeide nog harder dankzij de algehele hosanna op de wereldbeurzen. Het beheerd vermogen van BlackRock ging in 2017 met 22 procent omhoog, van 5,1 naar 6,3 biljoen dollar. Dat is liefst 8 keer het bbp van Nederland.

Fink wordt op handen gedragen door regeringsleiders en centrale bankiers

Met een winst van 5 miljard op een omzet van 12,5 miljard was het resultaat van de vermogensbeheerder afgelopen jaar zelfs beter dan het beursgemiddelde. Dat resulteerde in een koersstijging van 40 procent voor het aandeel BlackRock. Ceo Fink was met zijn jaarsalaris van 26 miljoen dollar dan ook een van de grootverdieners op Wall Street.

En dat niet alleen: Fink wordt op handen gedragen door regeringsleiders en bankiers van centrale banken, en wordt geraadpleegd wanneer die financiële uitdagingen het hoofd moeten bieden. Hij is geregeld te gast in het Witte Huis en speelde tijdens de eurocrisis een belangrijke rol in het vormgeven van het monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Europees leiders als Macron en Rutte wedijveren om Finks aandacht – en om BlackRocks uitzonderlijk gevulde investeringsportemonnee.

Maar ondanks zijn astronomische jaarsalaris en invloedrijke positie, komt Larry Fink niet voor in de top-500 van de Bloomberg-rijkenlijst. Sterker nog: voor de kredietcrisis had haast niemand buiten Wall Street ooit van hem gehoord. Wie is de man achter het succes van BlackRock, en waarom heeft zijn privébezit pas nu de magische grens van een miljard dollar overschreden?

American dream

Om de drijfveren van BlackRocks ceo te begrijpen, moeten we terug naar zijn jeugd en beginjaren op Wall Street. Fink noemt zichzelf ‘het probleemkind’ van het joodse gezin waarin hij opgroeide, in een buitenwijk van Los Angeles. Zijn moeder was lerares Engels en zijn vader had een schoenenwinkel. ‘Mijn ouders dachten dat mijn oudere broer Steve de slimme van ons twee was,’ zei hij in 2001 tegen Fortune Magazine. De kleine Larry moest daarom, als enige van de twee jongens, vaak meehelpen in de schoenenwinkel. ‘Die ervaring, op zeer jonge leeftijd, gaf me meer verantwoordelijkheid, motivatie en geld – geld om zelf uit te geven. Maar belangrijker: het verschafte me het gereedschap om mezelf te verkopen. En dat is denk ik een belangrijk onderdeel van wie ik nu ben.’

Fink ziet zichzelf als een rasverkoper. Zo komt hij ook over in de interviews die hij tegenwoordig steeds vaker geeft; hij is welbespraakt, straalt rust uit en heeft op iedere vraag een gepast antwoord. Als jongeman lukte het Fink minder goed om zichzelf te verkopen. Graag was hij, na een studie politieke wetenschap en een MBA in vastgoedfinanciering aan de UCLA, aan de slag gegaan bij zakenbank Goldman Sachs. Toen die hem in 1976 een baan aanbood, noemde Fink hun sollicitatieprocedure wat ‘rommelig’. Dat nam de bank hem niet in dank af: het aanbod werd prompt ingetrokken.

Larry Fink Larry Fink (rechts) met Mark Rutte, premier Justin Trudeau van Canada en Christine Lagarde (IMF) in 2017

Hoogmoed voor de val

Fink liet zich niet uit het veld slaan en begon nog datzelfde jaar bij zakenbank First Boston als obligatiehandelaar – in die tijd de meest stoffige en saaie financiële markt denkbaar.

Daar zou Fink verandering in brengen. In 1983 creëerde hij samen met de legendarische beurshandelaar Lewis Ranieri van Salomon Brothers een nieuw hypotheekproduct dat de financiële wereld volledig zou transformeren: de ‘collateralised-mortage-obligation’ (CMO). Dankzij deze baanbrekende innovatie konden hypotheekleningen worden opgekocht, in stukjes gehakt en in grotere pakketten (met exotische namen) weer worden doorverkocht aan institutionele beleggers. Deze op ingenieuze wijze verpakte schulden openden de deur naar financiële markten waar vijfentwintig jaar later duizenden miljarden dollars in zouden omgaan. Ze werden ook massaal gebruikt om rommelhypotheken in te verpakken; dat werd de directe oorzaak van de kredietcrisis van 2008.

First Boston zag al snel dat Fink met zijn nieuwe hypotheekproducten een ongeëvenaarde geldmachine had gecreëerd. Fink trad op zijn 31ste toe als jongste lid van de raad van bestuur. Hij werd de gedoodverfde toekomstig leider van First Boston.

Maar in de tweede helft van 1986 ging het fout. Fink verwachtte dat de rente verder zou stijgen. Maar die daalde juist, en zijn afdeling verloor ruim 100 miljoen dollar. ‘Het was een ramp,’ zegt Fink hierover later tegen the New York Times.

'Zij geloofden meer in me dan ikzelf deed'

Fink ging door een moeilijke periode. Hij heeft altijd volgehouden dat hij niet ontslagen is, maar toen hij in 1988 vertrok, na weer een flink verlies, liet de bank The Wall Street Journal weten:‘Hij kon niet meer in zijn huidige functie aanblijven.’

Wederopstanding

‘Het was me duidelijk geworden dat kopers van beleggingsproducten (securities) niets begrepen van de risico’s van de producten die Wall Street voor hen fabriceerde. Zo kwam ik op het idee om een investeringsbedrijf te beginnen dat zich toespitst op risicomanagement,’ zei hij in een interview met CNBC.

Maar heel zeker van zijn zaak was hij nog niet. Fink stapte naar Steve Schwarzman en Pete Peterson van investeringsvehikel Blackstone, die het idee geweldig vonden. In ruil voor een kredietlimiet van 5 miljoen dollar kregen ze een 40 procent aandeel in Finks nieuwe bedrijf. Blackstone Financial Management, het latere BlackRock, was geboren.

‘Zij geloofden meer in me dan ikzelf deed. Zij maakten de juiste investeringsbeslissing. Ik niet.’ Al na zes maanden had BlackRock het krediet van 5 miljoen niet langer nodig. Blackstone had praktisch voor niets een 40 procent aandeel verworven in wat zou uitgroeien tot de grootste vermogensbeheerder ter wereld.

Dankzij grote klanten als Chrysler en het pensioenfonds van General Electric had BlackRock in 1991 al ruim 9 miljard dollar in beheer. Dat was echter niet genoeg voor Fink. Zijn ambities voor BlackRock leidden tot spanningen met het Blackstone management. Fink wilde nieuw kapitaal aantrekken, maar Steve Schwartzman voelde niets voor een verwatering van zijn aandelen. Na veel getouwtrek, in wat door insiders als een interne machtsstrijd wordt omschreven, verkocht Blackstone in 1994 zijn aandeel in BlackRock aan PNC, een bank uit Pittsburgh, voor een luttele 240 miljoen dollar.

Verlost van het juk van Blackstone trok BlackRock in razend tempo nieuwe klanten aan. In 1999 bracht Fink zijn bedrijf naar de beurs, maar bovenal joeg hij overnames en fusies na. In 2004 kocht BlackRock de oudste mutual fund manager van de VS: State Street Research & Management, en in 2006 fuseerde het bedrijf met Merrill Lynch Investment Managers.

Passief beheer

Toen Fink BlackRock in 1988 begon, investeerde het bedrijf vooral in obligaties – het gebied waarop zijn oorspronkelijke expertise lag. ‘We gebruikten risicomanagement als een mechanisme om vastrenderende beleggingen (obligaties) te begrijpen. We waren obligatiemanagers, met het zwaartepunt op hypotheken,’ vertelt hij Bloomberg. Gaandeweg werd het beleggingsportfolio via de overnames uitgebreid en gediversifieerd naar aandelen, hedge funds en vastgoed.

Finks grote klapper kwam in 2009: BlackRock kocht de in nood verkerende Barclays Investment Group voor dik 15 miljard dollar.Barclays kon zo zijn liquiditeitsproblemen oplossen, en BlackRock kon Barclays’ merk iShares aan zijn portfolio toevoegen. Dat was een meesterzet. iShares is nu het meest succesvolle product van BlackRock en vertegenwoordigt 40 procent van de snelst groeiende investeringsmarkt ter wereld: indexbeleggen via exchange-traded-funds (ETF’s).

Wat is passief beheer?

Lees verder Inklappen

Verlosser

De kredietcrisis van 2008 zette Fink definitief op de kaart in de financiële wereld: BlackRock werd crisisadviseur voor Amerikaanse (en Europese) overheden. Maandenlang mocht BlackRock rondneuzen in de boeken van Bear Stearns, Citigroup, verzekeraar AIG en Fannie Mae en Freddie Mac – de twee bedrijven aan wie Fink 25 jaar eerder de allereerste obligaties van herverpakte hypotheekleningen had verkocht.

Waarom kreeg juist BlackRock – zonder dat er aanbestedingsprogramma’s aan vooraf gingen – opdracht van de Amerikaanse centrale bank (Federal Reserve) om de opkopers van rommelhypotheken door te lichten?

Larry Fink hield opnieuw een aardige zakcent over aan de giftige producten die hij had bedacht

Ook het Amerikaanse Congres wilde dat weten. Het antwoord zit verstopt in de vervolgvraag: wie had het anders moeten doen? Goldman Sachs was een van de weinige partijen die begreep hoe deze verpakte hypotheekproducten in elkaar staken, maar was zelf diep verstrikt in het financiële drijfzand ervan. Bovendien had het tot veel ophef geleid als Hank Paulson, de toenmalige minister van Financiën en oud-Goldman-ceo, zijn voormalig werkgever als adviseur had ingehuurd. Goldman had zich kortom bij het Amerikaanse ministerie van Financiën gediskwalificeerd als onafhankelijk adviseur. Nu er geen andere kandidaten waren met vergelijkbare statuur, kunde en kennis, werd BlackRock vanzelfsprekend de operationeel crisismanager van de Amerikaanse overheid.

En zo kon het gebeuren dat Larry Fink schittert in Fortunes ‘World‘s Greatest Leaders’-lijst, terwijl Lewis Ranieri, zijn co-creator van de verpakte hypotheekobligatie, opduikt in Time Magazines ‘25 people to blame for the financial crisis’-lijst – samen met ‘de Amerikaanse consument’. Larry Fink hield opnieuw een aardige zakcent over aan de giftige producten die hij had bedacht; nu met de afvalverwerking ervan.

Big swinging dicks

Finks carrière is een spannende achtbaanrit door de wereld van high finance. In zijn beginjaren bij First Boston liep hij rond tussen de big swinging dicks, zoals de meest arrogante en agressieve obligatiehandelaren van Wall Street zichzelf in de jaren ’80 noemden. Michael Lewis vereeuwigde deze groep in het boek Liar’s Poker; de markante Lewis Ranieri, Finks sigaren rokende aartsrivaal bij Salomon Brothers, speelt daarin een hoofdrol. Fink wordt twee keer vluchtig genoemd in deze journalistieke klassieker over Wall Street. Hij was meer ‘the Wizard of Oz’ –de man achter het gordijn.

Tegen Bloomberg zegt Fink: ‘Ik ben een teruggetrokken persoon.’ Dat zien we terug in zijn privéleven. Hij is sinds zijn zeventiende met zijn vrouw Lori, heeft met haar drie kinderen, en spendeert zijn spaarzame vrije tijd aan skiën, vliegvissen en het verzamelen van Amerikaanse volkskunst. Hij zit in het bestuur van The Museum of Modern Art (MoMA) en van de New Yorkse Robin Hood stichting en heeft, zoals een goed miljardair betaamt, zijn eigen liefdadigheidsinstelling: het Lori and Laurence Fink Center for Finance & Investments. Het meest rock ’n roll aan Fink is zijn functie als hoofdfinancier van Octone Records, het (indie)rock-platenlabel van Maroon 5, the Hives en Bombay Bicycle Club.

Fink hoorde nooit bij de big swinging dicks die flessen champagne bestellen en aan de bar pochen over hun bonus. Wel is hij ongekend ambitieus. ‘Zijn persoonlijke stijl is terughoudend. Hij zal dat nooit van de daken roepen, maar hij heeft een groot verlangen om te slagen,' vertelt topbankier Greg Fleming, ten tijde van de fusie (mede-)president van Merrill Lynch en een persoonlijke vriend van Fink, in 2008 aan de Financial Times.

Fink hoorde nooit bij de big swinging dicks die flessen champagne bestellen en aan de bar pochen over hun bonus

In 2010 blikt Fink in het Amerikaanse Vanity Fair terug op zijn tijd bij First Boston: ‘We konden de huisvestingskosten in Amerika drukken. Het was zeer bevredigend om naar Washington te reizen om met Fannie Mae en Freddie Mac te overleggen hoe we hypotheekleningen konden verbeteren. Zelfs als twintiger was ik doordrongen van de impact van wat we deden.’

De maatschappelijke motivatie die Fink zichzelf hier toedicht, wordt niet door iedereen met wie hij samenwerkte zo herinnerd. Een oud-collega van First Boston zegt in datzelfde artikel: ‘Hij wilde altijd meer bereiken, hij wilde erbij horen. Zijn intense ambitie was voelbaar.’ Volgens hem zocht Fink altijd de grenzen op, nam hij grote risico’s, en duwde hij zijn klanten een deal desnoods door de strot om zijn concurrenten bij Salomon Brothers te kunnen overtroeven.

Hefbomen

Fink zette de verpakte hypotheekobligatie op de kaart; sindsdien konden institutionele beleggers daar niet meer omheen. Hij heeft echter nooit verantwoordelijkheid genomen voor de rol die zijn noviteit in de Amerikaanse hypotheekcrisis en de daaropvolgende kredietcrisis had. ‘Het probleem zat niet in de structuur [van mortgage-backed-securities]. Wat ons de das omdeed, was de enorme schaal waarop risico’s werden aanvaard,’ zegt hij in 2009 tegen Time. ‘Het openbaar beleid heeft veel van de problemen veroorzaakt, en de vindingrijkheid van “the Street” heeft dat tot extreme hoogten opgestuwd.’

In 2010 zei Fink in Vanity Fair dat we uiteindelijk allemaal schuld dragen voor de kredietcrisis; het systeem en de cultuur eromheen werden gedreven door ‘excessieve speculatie en hefbomen’. De publieke woede jegens Wall Street is volgens hem ingegeven door de neiging ‘de vijand buiten onszelf te zoeken’. Fink wil nu liever in de spiegel kijken: ‘Misschien hadden we ons toen al moeten afvragen waarom mensen zo ontzettend veel geld konden verdienen.’

De bron van die excessieve winsten lagen in de aard van de hypotheekproducten die Wall Street verkocht. Met schuldfinanciering creëer je hefbomen waarmee je enerzijds winsten maximaliseert, maar anderzijds speculatieve bubbels blaast. Na de crisis keerde Fink zich daar fel tegen. BlackRock investeert zonder hefbomen en alleen met het geld van haar klanten.

Op een conferentie van Deutsche Bank in 2014 ageerde Fink zelfs openlijk tegen de creatie van ETF’s met een hefboom; hij pleitte voor meer toezicht. ‘[ETF’s] herbergen een inherent en structureel probleem dat de hele industrie kan opblazen. Wanneer je een veilige en gezonde marktplaats wil scheppen, moet dat op productniveau gebeuren.’

Honderd miljoen verlies

Wat deed Finks visie op financiële producten zo veranderen? Oud-collega en vriend Greg Fleming, in 2010 in Vanity Fair: ‘Dat zijn divisie bij First Boston ineens 100 miljoen verloor, had een enorm effect op Larry. Het maakte hem obsessief en paranoïde in de wens om te begrijpen hoe iets kan ontsporen.’ Fink onderschrijft hoe belangrijk die episode was: ‘Indertijd was dat ongelofelijk veel geld, al hadden we in ons eerste kwartaal meer verdiend dan we toen verloren. De ster van Larry Fink was gedoofd,’ zegt hij in de New York Times. ‘Toen heb ik geleerd: je partners zijn leuk als je het goed doet, maar ze laten je vallen als je het slecht doet.’

De les die Fink uit dit debacle trok, werd bepalend voor zijn latere keuzes. ‘Ik was gemakzuchtig, te overtuigd van wat ik al meende te weten. Ik dacht dat ik de markt doorhad. Maar ik had het mis: terwijl ik niet oplette, was de wereld veranderd.’

‘Ik ben Aladdin’

‘Bij First Boston was het enige risicomanagement effectief een manager, soms Larry, die vroeg wat voor posities we hadden ingenomen en welke risico's daaraan verbonden waren,' schrijft een oud-werknemer van Fink. Die fout wilde hij niet herhalen. De toekomst van financiering ligt volgens Fink nu in een op regels gebaseerde investeringsstijl, onderbouwd door data-analyse. Indexbeleggen en ETF’s passen binnen die visie. BlackRock volgt de koersen van een grote verzameling bedrijfsaandelen of obligatie-indexen, en het rendement is daardoor beter voorspelbaar. Hij denkt zo menselijke fouten te kunnen elimineren, de kosten te kunnen verlagen en de risico’s te beperken.

Aladdin overziet ruim 20 biljoen dollar aan beheerd vermogen

‘Wij geloven dat technologie onze industrie zal transformeren,’ zei Fink vorig jaar in een telefoongesprek met BlackRock investeerders. Van meet af aan gebruikt BlackRock computers als intern risicomanagement-systeem: tegenwoordig zetten ze daarvoor hun Asset Liability and Debt and Derivatives Investment Network in,beter bekend als Aladdin. BlackRock is inmiddels marktleider op het gebied van software voor financiële risico-analyse. Aladdin overziet ruim 20 biljoen dollar aan beheerd vermogen. De software behelst 25 miljoen regels computercode die miljarden calculaties per dag uitvoeren en data verzamelt over alle financiële markten ter wereld. ‘I am Aladdin,’ zegt Fink in een reclamespotje voor het platform. Zijn ambitie is onmiskenbaar: BlackRock Solutions, de adviestak waar Aladdin toe behoort, moet over vijf jaar 30 procent van BlackRocks omzet verzorgen. (In 2017 was dat nog 7 procent.)

Vampire squid

BlackRock Solutions’ bijdrage aan het bedrijfssucces is echter groter dan zijn omzet suggereert. Het is immers juist deze divisie die Washington, Brussel en Frankfurt na de crisis adviseerde. ‘Larry zou die opdrachten vermoedelijk zelfs voor niets hebben gedaan. Het gaat hem om het merk, de status en de nieuwe business die daaruit voorkomt. Zulke contracten zijn enorm waardevol, daar kun je geen prijskaartje aan hangen,’ zegt een bankier tegen Vanity Fair.

De adviestaken dragen bij aan de groei van BlackRock, maar maken ook dat Fink niet langer in de luwte kan blijven, al voelt hij zich daar het prettigst. Zijn politieke invloed is inmiddels enorm.

Toch houdt Fink stelselmatig de boot af wanneer anderen hem ‘de machtigste man op Wall Street’ noemen. ‘Ik zie ons niet als machtig en beschouw mezelf ook niet als machtig,’ zegt hij tegen Bloomberg. Fink distantieert zich bovendien van Wall Street. BlackRock is volgens hem, anders dan Morgan Stanley en Goldman Sachs, geen onderdeel van de handels- en kapitaalverzamelmachines die Wall Street definiëren.

‘Hij haat Goldman,’ zegt een oud Goldman-partner tegen Vanity Fair. Tijdens een BlackRock-bijeenkomst in 2016 waarschuwde de imagobewuste verkoper in Fink dan ook: ‘We mogen ons nooit laten brandmerken als een vampierinktvis’. Hij doelde op de vergelijking van de financiële tentakels van Goldman Sachs in onze maatschappij met een diepzee-inktvis, waarmee journalist Matt Taibbi de zakenbank had beschreven in zijn befaamde artikel voor Rolling Stone.

Maar al laat Fink zich kritisch uit over de bonuscultuur en de disproportionele wijze waarop Wall Street profiteerde van de publieke reddingsprogramma’s: je kunt hem moeilijk los zien van het financiële hart van Amerika. Hij loopt er al meer dan dertig jaar rond en is zelfs lid van Kappa Beta Phi, een geheim genootschap van de Wall Street-elite, dat vermaarde feestjes, met veel drank, organiseert voor prominenten uit Manhattans financieringswereld.

Waarom Fink een armoedzaaier onder miljardairs is

Lees verder Inklappen

Hoeder van de samenleving

Als oppas van de grootste pensioenpot ter wereld wil Fink de ‘korte termijnvisie’ van het bedrijfsleven en diens focus op ‘snel geld’ veranderen. ‘Wij willen mensen helpen minder financieel kwetsbaar te worden op hun oude dag,’ zegt Fink in maart tegen het Algemeen Dagblad. De aanleiding voor dat interview was zijn jaarlijkse nieuwsbrief aan de ceo’s van de 17.000 grote bedrijven in BlackRocks beleggingsportfolio. Daarin roept hij ze op meer aandacht te besteden aan ‘duurzame, langetermijngroei’ in plaats van kortetermijn kwartaalresultaten.

Tegenover het AD formuleert Fink BlackRocks missie als ‘iedereen laten meeprofiteren van kapitaalgroei door mensen bewust te maken over hun financiële toekomst.’ Dat betekent volgens Fink niet dat lonen moeten stijgen ten koste van kapitaalgroei. ‘Nee, want met meeprofiteren bedoel ik niet dat de verhoudingen tussen arbeid en kapitaal moeten veranderen. Dat gaat toch niet gebeuren. Vakbonden maken nog maar nauwelijks een vuist.’

De machtsverhoudingen tussen arbeid en kapitaal zijn volgens Fink dermate – en permanent – verstoord dat rendement op pensioengeld de enige manier is om de middenklasse mee te laten profiteren van groei.

BlackRock bekleedt een sleutelpositie in het bewaken van de economische balans en het indammen van groeiende economische ongelijkheid. Fink zegt tegen Bloomberg: ‘Ik ben gewoon de ceo van de grootste vermogensbeheerder ter wereld en dat brengt een hoop verantwoordelijkheid met zich mee om goed op te letten.’ Die woorden vormen een enorm contrast met de manier waarop Fink zijn machtige positie bagatelliseert. Hij wuift alle zorgen over een te grote machtsconcentratie bij één speler weg. Bovendien lobbyt BlackRock actief om publieke toezichthouders buiten de deur te houden.

‘Ik vind het belangrijk om beschouwd te worden als een goed mens, een zorgzaam individu, die altijd overkomt als oprecht en bescheiden.’ Maar ook al distantieert Fink zich van de big swinging dicks en schrijft hij activistische brieven aan het bedrijfsleven – is het verstandig om zoveel verantwoordelijkheid neer te leggen bij één bedrijf, of zelfs één man? Fink zei het al tegen the New York Times: ‘Er komt een dag dat ik wakker word en zeg dat ik het allemaal niet meer aankan.’ Als we iets van Fink en BlackRock kunnen leren, dan is het dit: spreid je kansen, en doe aan risicomanagement.